Je moet het maar durven. Met een gezicht like you don’t care een bril opzetten waar het glas vervangen is door een zwart stukje plastic vol met kleine gaatjes. Gaatjesbrillen of rasterbrillen zijn brillen die je zouden helpen om je scherper te laten zien. Bijzonder, want het grootste deel van je gezichtsveld wordt afgeschermd door een zwart vlak, met alleen wat piepkleine gaatjes om doorheen te gluren. Je hebt géén glas op sterkte en hij is ook niet op maat gemaakt. Klinkt interessant, we namen het onder de loep. Hoe werkt dit dan precies?
Alleen de juiste stralen
Stel, je bent bijziend. Op het moment dat je dan in de verte kijkt, worden de binnenkomende stralen zodanig afgebogen dat het brandpunt vlak vóór je netvlies valt in plaats van er precies op. Het resultaat is een wazig, onscherp beeld. Ben je verziend, dan komen de lichtstralen juist in een brandpunt samen áchter je netvlies. Omdat je bij een rasterbril niet door een lens kijkt, maar door de kleine gaatjes die in het stukje donkere plastic dat voor je oog zit zijn gestanst, komt er alleen een perfecte bundel binnen die recht op je netvlies valt. Alle stralen die normaalgesproken gebogen naar binnenvallen en je beeld vertroebelen, worden geblockt. Het resultaat zou een perfect scherp beeld moeten zijn. Daarnaast geven veel mensen aan dat ze kleuren veel dynamischer kunnen waarnemen. Klinkt allemaal best goed, toch?
Soorten rasterbrillen
Of je nu dus verziend of bijziend bent, de rasterbril zou je altijd moeten passen. Althans, het montuur is natuurlijk verschillend per soort, maar de rasterbrillen zijn niet op maat gemaakt, zoals bij gewone brillen met sterkte wel het geval is. Je laat ook niets meten en er is geen fabrikant die voor jou de perfecte rasterbril fabriceert. Toch heb je wel verschillende soorten rasterbrillen. Voor mensen met een grote sterkte is er de fijnrasterbril ontwikkeld. Dit zijn de rasterbrillen met de kleinste gaatjes, waardoor de correctie het grootst is.
Voordelen van rasterbrillen
De voordelen van rasterbrillen zijn dat iedereen met een minder scherp beeld ze kan gebruiken. Of je nu bijziend of verziend bent. Ook bij sommige oogaandoeningen als astigmatisme (vervormd hoornvlies) en presbyopie (ouderdomsverziendheid) zou het effect kunnen hebben. Er wordt gezegd dat rasterbrillen afwijkingen corrigeren van ongeveer -4 tot +4. Het is niet nodig om zo’n fancy, dure multifocale bril aan te schaffen, want ze werken voor alle afstanden en kosten praktisch niets. Sommigen beweren zelfs dat je zicht erdoor verbetert, maar dat is nooit wetenschappelijk bewezen. Het kan je zicht in elk geval niet verslechteren! En dat wordt soms toch wel aangenomen bij een bril op sterkte – al zeggen de opticiens altijd dat dit niet mogelijk is.
Nadelen van rasterbrillen
Natuurlijk staat er zoals altijd tegenover elk voordeel ook wel weer een nadeel. Je beeld wordt namelijk wel scherper, maar er valt toch wel een nadrukkelijk deel weg. Het is daarom absoluut niet een bril om in het verkeer te dragen. Niet achter het stuur, maar ook niet op de fiets en zelfs wandelend kan het gevaarlijk zijn. Je mist een deel van je gezichtsveld, dus je kunt minder goed anticiperen op wat er om je heen gebeurt. Zeker als je er nog niet goed aan gewend bent. Daarbij nemen de gaatjes ook veel licht weg, waardoor je dus minder ziet in het donker.
Niet voor iedereen
Rasterbrillen zijn niet voor iedereen. Mensen met een lui oog of strabisme (scheelzien) kunnen beter niet aan de rasterbrillen beginnen. Een rasterbril zorgt er namelijk doorgaans voor dat het slechtste oog nog verder onderdrukt wordt. Ook mensen met een beschadigde oogzenuw hebben niets aan rasterbrillen. Daarbij is het natuurlijk wel iets dat bij je moet passen. Vind je het fijn om met een natuurlijke techniek (maar toch wel een wat idiote bril) je ogen scherp te stellen of houd je liever vast aan een reguliere bril, zoals je gewend bent? En ook belangrijk: heb je het geduld om te wennen aan een nieuwe manier van kijken? Want je zal het toch echt wel wat tijd moeten geven.
Rasterbrillen vervangen leesbrillen
Als je een leesbril hebt, zijn er veel voorstanders die roepen dat rasterbrillen volledig de leesbrillen kunnen vervangen. Dus voor televisiekijken, een boek lezen of als je moeite hebt met die kleine etiketten in de supermarkt, kun je daar heel goed een rasterbril voor gebruiken. Bij alle overige brillen kun je niet zo gemakkelijk zeggen dat je het een-op-een kunt inruilen voor een rasterbril. Bijvoorbeeld omdat je ze zoals genoemd niet in het verkeer kunt gebruiken – een plek waar je natuurlijk wel een normale bril op zou hebben.
Rasterbril achter de computer
Rasterbrillen zijn goed te gebruiken als je naar de televisie kijkt of een boek leest – al vergt dat laatste misschien wel wat tijd voor je het echt lekkerder vindt lezen. Maar ook als je veel naar een computerscherm staart, kan het je mogelijk een dienst bewijzen. Het dwingt je namelijk om je ogen te bewegen en niet te blijven staren. Iets wat je sowieso al enorm zal helpen met het tegengaan van oogbeschadigingen. Computerogen worden immers de nieuwe rokerslongen genoemd! Dat heeft onder andere met het staren te maken, maar ook met het licht dat hele dagen je ogen binnenschijnt. Rasterbrillen zorgen ook voor ontspanning als je ogen vermoeid raken en natuurlijk stellen ze scherp. Veel mensen zeggen dat ze de letters op het scherm dus beter kunnen zien; de randjes worden duidelijker. Al met al lijkt dat helemaal niet verkeerd voor als je veel achter je pc’tje zit.
Waarom rasterbrillen zo onbekend zijn
Zeker in Nederland is de bril relatief onbekend. Vreemd toch, als het zo goed lijkt te werken. Nieuw is het idee overigens ook niet. Zeker niet zelfs; de eerste rasterbrillen zijn al meer dan 500 jaar geleden gemaakt. Ze zijn ontworpen door wetenschapper Scheiner, geboren in 1573. Sinds 1934 is er een patent afgegeven in de VS voor de pinhole glasses. Waarom ze dan toch zo onbekend zijn? Misschien omdat ze er toch wel wat bijzonder uitzien. Je moet het maar durven, met zo’n gekke gaatjesbril op naar je werk. Gegarandeerd dat je er wel even over doet voor je iedereen ervan overtuigd hebt dat jij een briljant ontwerp op je hoofd hebt gezet en niet in een foute grap getrapt bent. Daarbij zijn mensen sceptisch omdat het ons van jongs af aan verteld wordt dat we alleen met een echte bril op sterkte aan een oogafwijking geholpen kunnen worden. En natuurlijk is de brillen- en lenzenindustrie er ook niet bij gebaat als wij op deze manier zelf onze oogproblemen zouden kunnen verhelpen. Het zou immers de helft van de brillen kunnen vervangen – nogal een winstverlies voor ze.
Natuurlijk alternatief
Mensen zijn steeds vaker op zoek naar een natuurlijke manier om hun beeld scherper te krijgen en de rasterbrillen zijn hier een goed voorbeeld van. De laatste jaren gaat ons zicht namelijk in rap tempo achteruit en dat heeft in eerste plaats te maken met alle schermpjes waar we onze ogen voortdurend mee belasten. En een bril voelt toch een beetje als een medicijn. Zeker als je klachten nog niet heel serieus zijn – wil je dan wel een bril? Wat doet dat dan met je zicht, wordt het misschien daarna ineens slechter? Moet je elk jaar sterkere glazen? Bovendien zijn brillen ook niet bepaald goedkoop. Niet heel gek dus dat mensen zoeken naar een andere oplossing in de vorm van rasterbrillen.
Bates-methode
Op een natuurlijke manier je zicht verbeteren, is net als de rasterbril geen nieuwe gedachte. Het vindt zijn oorsprong bij William H. Bates (1860 – 1931). Hij was een Amerikaanse arts, gespecialiseerd in oogheelkunde. Als student studeerde Bates af aan de Colombia University in New York en ontwikkelde zich daarna tot een gerespecteerd oogchirurg. Zoals vaak het geval als je ergens goed in begint te worden: hoe meer je weet, hoe meer je beseft dat je niets weet. Zo ging het ook bij Bates. Hij ontdekte dat hij steeds meer dingen niet kon verklaren, bijvoorbeeld bij mensen wiens zicht ineens zonder aan te duiden reden sterk verbeterde. Hij deed onderzoek en concludeerde dat wazig zicht wordt veroorzaakt door spanning en spanning oorzaak is van gedrag. Gedrag dat voor een groot deel wordt aangeleerd. Hij ontwikkelde manieren om bewuster te kijken en je ogen beter te gebruiken (het is dus niet zo dat je je ogen traint of iets dergelijks).
Kwakzalverij
Natuurlijk zijn er ook tegenstanders van de methoden van Bates en de rasterbrillen van Scheiner. Mensen vinden het zweverig en niet wetenschappelijk bewezen. Anderen vinden het juist heel rationeel en niet logisch. En in the end vooral een goede methode om zonder sterke glazen door het leven te hoeven gaan. Het schijnt wel belangrijk te zijn dat je niet het allergoedkoopste brilletje uit de webshop plukt, want dan zijn de gaatjes vaak niet netjes doorgestoken en valt er te weinig licht doorheen. Heb jij wel eens een rasterbril gebruikt? We zien benieuwd of het gewerkt heeft!
